Irmá paxaro de Tamara Andrés, recensión crítica de Xoel Lago Hermida (1º Bach A)

 Vou facer unha reflexión o poemario Irmá paxaro de Tamara Andrés da editorial Cuarto de Inverno.
Aparece unha metáfora do sangue que se pode entender de moitas maneiras, pode ser a menstruación, pode ser o abandono da nenez, a separación porque unha sangra e outra non: “o sangue descendeulle/polas coxas/en trenzas/mentres eu comprendía/ o silencio atroz da nai”. Aínda que o último verso o silencio atroz da nai é, para min, un sinal sobre o abandono, sexa da nai, da irmá ou dalgunha outra persoa.
Na miña opinión, diría que María Montes fixo un gran traballo coas ilustracións, onde se ve claramente ese estilo de debuxo que ela fai. Eses debuxos, aínda que ninguén ten a mesma imaxinación, creo que plasman fielmente como xeralmente as persoas verían esas dúas irmás paxaro das que fala a autora. Atopo certa diferenza entre as ilustracións das diferentes partes; na primeira parte aparecen as irmás xuntas, na segunda comezan a aparecer separadas e na última só aparece unha unida ao paxaro que voa.

Escollín este libro porque o vin na mesa da miña nai e sorprendéronme as ilustracións e a portada. Lino porque me interesou e tamén me chamou a atención a reflexión que fai sobre o avance da relación das irmás co paso do tempo.

Eu dividiría o libro en tres partes: dende a páxina 9 á 30, da31 á 48 e da 48 á 75.

Na primeira parte vexo unha historia de dor entres as dúas irmás, unha ausencia. Talvez algún tipo de maltrato do que as dúas irmás son vítimas ou un abandono por parte dos pais. Chámame moito a atención a unión tan forte das dúas irmás, por exemplo, “unha sorría cando a outra choraba e viceversa”. Incluso se pode interpretar que unha queda atrapada no pasado mentres que a outra logra superarse, seguir coa súa vida e cumprir os soños que tecían xuntas polo día pero que esmorecían ao chegar a noite; “era tanta a escuridade/de cada hora ”que as lapas/carcomían/por dentro/a esperanza”.

A segunda parte resultoume máis complicada de entender.

Hai como unha metáfora do leite que non acabo de saber moi ben o que significa “(xa non ti/senón esoutra onde xa non se recoñecería/a pegada do leite/ no pozo das veas/máis vastas)”. Pode ser o rural oposto ao urbano, pode ser abundacia fronte a escaseza. Contoume miña nai que o leite significaba riqueza pois se tiñas vacas tiñan leite, podías vender o excedente; ela tamén me dixo que lle lembraba á liberdade que tiñan cando ían alindar as vacas e bebían directamente dos tetos sen que ninguén lles dixese nada. Eu, sinceramente, non entendín o significado que lle quería dar.

A terceira parte xera dor, crueza, medo, nostalxia. Con este desenlace faime pensar no duro que é desfacerse de quen queremos; “primeiro perdinte entre as mans/agora despréndeste tamén/ da miña ollada” (páxina 59). A nostalxia vén do recordo e da memoria como forza que nos posibilita non esquecer nin as persoas nin todo aquilo que deixan en nós. Todo é aprendizaxe igual que aprendemos a deixar ir aquelas persoas que estiveron nalgún momento na nosa vida e teñen que marchar, teñen que voar.

En xeral, gustoume esta lectura e sorprendeume bastante. Escollín os aspectos que máis me chamaron a atención e que me fixeron reflexionar. Creo que non se entendería sen as ilustracións, parécenme fermosísimas e un bo complemento da historia.